عصر اطلاعات با مؤلفه هایی چون رشد معجزه آسای فناوری اطلاعات و ارتباطات، زمینه ساز تحول در همه جنبه های حیات بشری گردیده است. در این میان، مقوله دیپلماسی که با قدمتی به بلندی تاریخ همواره بر دو عنصر اطلاعات و ارتباطات استوار بوده است، بیش از سایر حوزه های اجتماعی در معرض تأثیرپذیری از مشخصه های عصر ارتباطات است. اتصال دورترین دولت ها به یکدیگر از طریق شبکه های الکترونیکی، تسهیل ورود بازیگران جدید به عرصه روابط بین الملل، چرخش آزاد اطلاعات، حاکمیت بر فضای اینترنت و... حاکی از روندی است که محتوا و شکل دیپلماسی را متحول و نیازمند بازتعریف و تغی یرات ساختاری نموده و اشکال نوینی چون دیپلماسی دیجیتال را با توجه به نقش آن در مناسبات میان دولت ها و سازمان های بین المللی تبدیل به مسئله ای پراهمیت نموده است. دیپلماسی دیجیتال در یک تعریف کلی به معنی حل مشکلات سیاست خارجی از طریق استفاده از فضای مجازی است و ضمن توجه ویژه به بعد فنی پیشرفت های ارتباطی و نقش رسانه را در خدمت دیپلماسی می بیند. نوشتار حاضر به اثبات این مدعا می پردازد که فضای مجازی در حال تغییر چارچوب های دیپلماسی و سیاست بین الملل است. برای این منظور ابتدا به ارائه شواهدی از این امر می پردازد که رسانه ها و شبکه های پرنفوذ بین المللی با به کارگیری امکانات گسترده فضای مجازی ضمن عملیاتی کردن اهداف سیاست خارجی خود در کشورهای غربی، به طور خاص در امریکا هستند. در گام بعدی استدلال می شود که این رسانه ها از یک سوی با به کارگیری چرخه رسانه ای کارآمد و اتخاذ دیدگاه تعاملی به جذب مخاطب فعال می پردازند و از سوی دیگر با بسیج افراد در شبکه های اجتماعی به همسو کردن اهداف و نمادین کردن آرمان های گروه ها و جماعت ها پرداخته و بر روند تحولات جهانی تأثیرگذار هستند. این چنین است که قابلیت رسانه های بین المللی و شبکه های اجتماعی در شکل دهی به تحولات و حرکات های اجتماعی فرهنگی توسط بسیاری از اصحاب سیاست درک شده و بخش مهمی از اولویت های دیپلماسی را تشکیل می دهد.
ابتدای صفحه