پارادایم‌های دوگانه در گفتمان‌های رسانه‌ای برجام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه علوم ارتباطات اجتماعی, واحد تهران مرکزی, دانشگاه آزاد اسلامی, تهران - ایران

2 گروه علوم ارتباطات اجتماعی, واحد تهران مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی - تهران - ایران

3 گروه علوم ارتباطات اجتماعی, واحد تهران مرکزی, دانشگاه آزاد اسلامی؛ تهران - ایران

چکیده

این پژوهش بر اساس نظریه گفتمان لاکلائو و موفه، نظام‌های معنایی دو گفتمان «رسمی/دولتی» و «محافظه‌کاری» و پیکارهای گفتمانی آن‌ها پیرامون برجام و فرآیندهای حاشیه‌رانی و برجسته‌سازی گفتمان رسانه‌ای آن‌ها را از طریق دو قطبی‌سازی آشکار ساخته است.
محتواهای شش رسانه برای هر گفتمان در دوره‌ی 1394 لغایت 14 آبان 1397 در دو سطح خرد و کلان بررسی شد. در سطوح کلان، بر مبنای نظریه‌ی گفتمان و در سطوح خرد تحلیل متن بر اساس دو قطبی‌ها به مثابه‌ی سامانه‌ی نشانگانی مجزا صورت گرفت. تعداد 7 دوگانه (دو قطبی) در دو گفتمان رسانه‌ای این پژوهش شناسایی شد. مفصل‌بندی گفتمان‌ها در متون رسانه‌ای معطوف به بازنمایی دو قطبی از «برجسته‌سازی خود» و «حاشیه‌رانی دیگری» همراه است.
گفتمان رسمی/دولتی وقته‌ی «رفع تحریم‌ها» و دوگانه‌ها‌ی «توافق خوب/توافق بد» و «شفافیت/رانت» را به میدان می‌آورد. گفتمان محافظه‌کاری نیز وقته‌های ایدئولوژیک تعریف کرده و دال‌های مرکزی خود را معطوف غیریت‌سازی می‌کند تا سیطره‌ی هژمونیک دوگانه‌های گفتمان رقیب در قالب «تعامل سازنده» و دوگانه‌ی «تعامل/تقابل» را بشکند. گفتمان رسمی/دولتی از طریق دال‌های تهی قصد دارد نظام معنایی گفتمان خود را مفصل‌بندی کند. هر دو گفتمان دال‌های موجود حوزه‌ی گفتمان‌گونگی رقیب را با هدف ایجاد دو قطبی‌ استخدام کرده‌اند. بعد از تهدید برجام، هر دو گفتمان دال‌های شناور را به خدمت گرفته‌اند.

کلیدواژه‌ها

مطالعات رسانه ای
دوره 16، شماره 1 - شماره پیاپی 52
اردیبهشت 1400
صفحه 21-32

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار